At the present

Terwijl 's avonds de straten verlaten zijn en Nuang Shwe een doodse bedoeling is, is het 's ochtends een drukte van belang. Al vroeg worden we wakker van de pruttelende tractormotoren, die net zoveel kabaal maken als de boten op het meer. Kinderen vertrekken met hun groene longhi's en rugzakken naar school, terwijl de jonge meisjes monniken, met kaal geschoren hoofdjes en lange roze pijen, langs de huizen trekken voor aalmoezen. Zij hebben geen Barbie, maar Boeddha. De wegwerkers zijn weer volop aan de slag wanneer wij voorbij komen. Ze herkennen ons en zwaaien vriendelijk. Dag in dag uit werken ze aan de weg. De kuilen worden bulten, die door het toenemende verkeer direct weer kapot worden gereden. In het weeshuis staat de thee al klaar. Tot onze verbazing zijn alle laptops al uitgepakt en is onze computergoeroe de hele nacht bezig geweest met het installeren van programma's. Op de grond, voor het Boeddha altaar, heeft hij alles uitgestald en is bezig met de scanner. Voor hem blijft dit apparaat een mysterie. Het is een grote chaos, overal liggen dozen en papier en van een afstandje volgt een groepje meiden de voortgang van deze, toch wel bijzondere, aanschaf. We beginnen met opruimen en zoeken de spullen bij elkaar voor t meisjes weeshuis. Ze volgen direct ons voorbeeld. Er komen vijf laptops bij de jongens en vijf bij de meiden. Even voor de beeldvorming, het weeshuis voor de jongens is een ander gebouw en ligt een klein stukje verder dan het weeshuis voor de meiden. Met de vijf laptops gaan we naar het computerlokaal waar de oude pc's inmiddels zijn verwijderd. Ze hebben hier nauwelijks gebruik van kunnen maken, omdat er tot vorig jaar geen elektriciteit was en de aggregaat teveel brandstof kostte om de computers te laten draaien. We zetten de laptops op hun plek, en maken een lijstje met wat er nog moet gebeuren. Hetzelfde doen we bij de jongens. Daar is de lijst een stuk langer, omdat er nog geen computerlokaal is. We creëren een plek in de slaapzaal, waar nog elektriciteit moet worden aangelegd en een muur moet worden geplaatst. Bij gebrek aan bureau's gebruiken we even de tafels uit de keuken. Het internet is een heel ander verhaal. Wij dachten dat dit een kwestie was van bellen, afspraak maken, installeren, zo gepiept, maar het is een langdurige rompslomp. Er is slechts 1 provider, Skynet, in handen van een generaal, die de trage verbinding in handen heeft. Terwijl het gehele kantoren vol zit met verkopers, zijn er maar enkele monteurs in de buitendienst. Die zijn allemaal op een project ergens aan de grens en het weeshuis heeft duidelijk geen prioriteit. Afwachten dus. Volgende week, wordt er gezegd, maar wanneer precies kan niemand ons vertellen.

Terug in het dorp fietsen we een straatje in. Het zandpaadje eindigt in een suikerrietveld. Overal zijn kinderen. Een mooie start van ons fotoproject. Nieuwsgierig kijken ze op onze schermpjes naar het resultaat, geen flauw idee dat we morgen terugkomen met deze foto. De ene heeft nog een smerigere trui aan dan de ander en de opgedroogde snottebellen, laten smerige strepen achter op hun ongewassen gezichtjes. Maar allemaal hebben ze de grootste lol. Was vorig jaar de vlieger een hype, is het nu de ouderwetse tol. Behendig wikkelen ze het touwtje om het houten ding en gooien het in de lucht. Mijn vader was hier vast heel goed in geweest, bij ons klettert de tol ter aarde tot grote hilariteit van onze toeschouwers.

Terug in onze hotelkamer wordt het Myaphoto kantoor geopend. De printer en lamineer apparaat komen tussen onze onderbroeken en t-shirts uit onze rugzakken tevoorschijn, net als de stapel fotopapier, lamineervellen en de zak cartridges. Alles wordt uitgestald op ons tweepersoonsbed. Op de achterkant plakken we een sticker met onze website. Scheelt een hoop schrijfwerk. De rest van ons kantoor bestaat uit een ongeorganiseerde bende. Een rugzak geeft nou eenmaal niet de mogelijkheid om iets netjes op te bergen, dus wanneer je dat ene schone shirtje nodig hebt, moet alles eruit. Het leven wordt wel een stuk simpeler met een rugzak vol kantoorspullen. Qua kleding heb ik weinig keus. Het is 's ochtends en 's avonds zo koud, dat ik alles over elkaar aantrek.

Het is vroeg in de ochtend wanneer we aankomen bij het weeshuis. We checken even de computerlokalen, waar de elektricien vandaag nog wat aanpassingen zou doen en de stroom zou aanleggen bij de jongens. Maar het is marktdag in het dorp, dus de elektricien is er niet. Natuurlijk. Logisch. Terwijl we wachten op Sue, die met ons mee het meer op gaat, inspecteren we de keuken. Onlangs hebben ze een rijstkoker aangeschaft. Het grote ding wordt op hout gestookt en kan in een keer voldoende rijst koken voor alle kinderen. De Stichting heeft geld beschikbaar om de keuken te renoveren. Er wordt nog steeds op hout gekookt en wellicht is gas een optie. Na wat korte gesprekken schrappen we dit direct van de lijst. Gas moet worden gekocht in Taungi, het is gevaarlijk en de gasfornuizen hebben maar 3 pitten. Myanmar is er nog niet klaar voor. Wel voor internet, maar niet voor gas.

Met Sue lopen we naar het piepkleine haventje, waar aan de lange steiger de houten bootjes liggen te wachten op klandizie. De naaister van het weeshuis gaat ook mee. Het is wederom een bedrijfsuitje. Inle Lake is een dorp op zich. Uitgestrekt over de enorme watervlakte zijn kloosters, huizen en winkeltjes. De huizen zijn gebouwd op palen en in plaats van een fiets heeft hier iedereen een boot. De rust van het prachtige meer wordt verstoord door de herrie van de buitenboordmotoren, die een grote waterfontein achter zich laten. De vissers peddelen onverstoorbaar voort. Met een been roeien zij over het meer. Deze techniek heb ik nog nooit elders gezien. Op de punt van hun houten boot, slaan ze een been behendig om de peddel en klemmen ze deze onder hun arm. Hierdoor hebben zij twee handen over om het visnet binnen te halen. Natuurlijk is het hele fenomeen ook hier al gecommercialiseerd, want precies aan het begin van het meer peddelen er een aantal voor je bootje langs en kapen ze direct je boot als je een foto maakt, voor wat geld. We stoppen op het meer bij een tempel, waar ook een markt bij is. Arm in arm loop ik met de naaister langs de tomaten, tanaka, gebakken kippenkoppen en de beetle nuts. In een of ander groen blad worden rare noten en wit goedje gevouwen, wat je vervolgens in je mond stopt en uitgebreid op kauwt. Het sap dat vrij komt spuug je op straat, wat een gore rode vlek achterlaat. Je tanden krijgen dezelfde kleur en knappen er ook bepaald niet van op. Het aanbod om het ook even te proberen sla ik beleefd af. Ik hou het bij een kauwgommetje. Sue moet nog even langs de weverij waar ze sjaals op moet halen. Het is een paar straten verder, met de boot. Ik blijf het een raar verhaal vinden dat de zijden sjaals hier gemaakt worden van waterplanten en er geen rups aan te pas komt. Op de terugweg varen we ook nog even langs de familie van de naaister. Ze zwaait zo'n beetje naar ieder huis dat ze ziet, doet een spoedbezoek aan een tempel, springt weer in de boot en we kunnen terug naar het weeshuis. Wanneer we binnenkomen zit er bezoek aan de ontvangsttafel bij Tun. Het weeshuis is tegenwoordig opgenomen in boottochtjes, waardoor veel toeristen een bezoek brengen aan de locatie van de meiden. Aangezien het Engels van Tun niet opperbest is, vertellen wij de drie chique Italianen alles over het weeshuis. Ze hangen aan onze lippen en doen een flinke donatie. Nadat het bezoek weer is verdwenen wordt er voor ons een lunch geserveerd. Nila en de kok gaan naast ons zitten en bestuderen grondig hoe wij zitten te eten. Het is bijzonder irritant als twee mensen je aanstaren, terwijl ik m'n best doe om zonder te knoeien een noodle soep weg te werken. Ze denken al snel dat we iets tekort komen, want na drie happen staat er alweer een nieuwe kom. Er zijn twee nieuwe toeristen gesignaleerd bij de meiden. We gaan even poolshoogte nemen. Een vreemde vogel met Vietnamese hoed, schelpenketting, en tanaka uilen op z'n wangen, zit aan de thee met z'n vrouw die zo uit een foute Bollywood film lijkt te zijn weggelopen. Het eigenaardige koppel komt Hawaï. Ze hadden daar beter kunnen blijven. Toch maken we heel geïnteresseerd een praatje en vertellen weer over het weeshuis en ons project. Ondertussen schamen we ons diep voor dit soort vreemd, blank, toeristenvolk. Aangezien de toerist voor de bevolking hier vrijwel hun enige referentiekader is, moeten zij wel een heel apart beeld hebben van de wereld buiten Myanmar.

Tun begint iedere zin met 'at the present'. Iedere keer moet ik m'n best doen om niet keihard in de lach te schieten. Hij is vooral van de herhaling. Iets wat hij gisteren al twintig keer heeft duidelijk gemaakt, herhaalt hij vandaag nog twintig keer. Ondertussen zeg ik in het Nederlands tegen Anemoon; 'laat me raden; de school in Mandalay' en ja hoor, daar is ie weer! Ondanks dat het hele serieuze en belangrijke onderwerpen zijn, is het soms moeilijk serieus te blijven. We maken met Tun een actielijst en nemen de laatste punten door. Binnenkort kunnen we heel gemakkelijk contact houden via internet. Nu is dat nog maar sporadisch, wanneer ze in de gelegenheid zijn naar Nuang Shwe te reizen. Vol goede hoop verlaten we het weeshuis.

'S avonds zijn we uitgenodigd bij Tun thuis. Hij heeft een aardig huis, waar ze met de hele familie in wonen. Zijn zes kleinkinderen rennen door de woonkamer die bestaat uit een altaar, een tv, een vloerkleed, een tafeltje in het midden en een houten bank tegen de muur. Wij moeten plaats nemen op de houten bank. Ondertussen wordt het eten op het kleine tafeltje gezet. De vrouw van Tun gebaart dat we kunnen eten en we verhuizen van de houten bank naar de vloer. Tun is er op z'n brommer weer vandoor gegaan (logisch als je gasten hebt), dus eten we met zijn vrouw. Het is een ongemakkelijke situatie, omdat er van alle kanten wordt bekeken hoe wij eten, wat we eten en hoeveel we eten. Tun komt binnen wanneer wij aan de zelf geweekte, zure aardbeien zitten. De tafel wordt afgeruimd en we moeten weer op de houten bank. Recht tegenover ons staat een stoel tegen de muur, waar de vrouw van Tun plaats neemt. Wat een gezelligheid. De beleefdheid van dit volk gaat zover, dat ze niet durven laten merken wanneer ze je zat zijn. Onze beleefdheid gaat zover, dat we niet direct na het eten op durven stappen. Dus zitten we maar naar elkaar te kijken, proberen nog enigszins een gesprek aan te knopen en spelen met de kinderen. Wanneer oma begint te geeuwen is het een mooi signaal om dit gezelschap te verlaten. Je ziet de opluchting in hun gezichten wanneer we de deur uit gaan.

We hebben besloten nog een dagje te blijven. Niet alleen omdat we het hier super leuk vinden, maar voornamelijk omdat we redelijk besluiteloos zijn over onze vervolgplannen. De trekking vorig jaar was een van de hoogtepunten, maar de route hier vandaan is exact hetzelfde. Nadat we besloten hebben naar Ngagpali te vliegen, huren we een bootje en doorkruisen het hele meer om te gaan shoppen. De prijzen zijn echter belachelijk hoog. Ze lijken niets te willen verdienen aan ons. Blijkt maar weer wat het budget is van de gemiddelde toerist hier. Na zo'n 1000 beeldjes te hebben bekeken, zijn er toch twee die onze kritische keuring doorstaan. 'S middags gaan we op de fiets foto's uitdelen. We fietsen het straatje in, waar de kinderen weer allemaal aan t spelen zijn. Wanneer de foto's uit de tas komen, wordt er eerst even heel raar gekeken. Want hoe kan dit? Wanneer het tot ze doordringt, loopt de hele straat leeg. Overal vandaan komen mensen toegesneld om te kijken wat we aan het doen zijn. De reactie van de kinderen is zo leuk. Blijer kun je ze niet maken. Anemoon en ik krijgen direct weer super veel zin in ons project. Die blije gezichtjes zijn het mooiste souvenir dat we ons kunnen wensen!

Het is onze laatste avond en we nemen afscheid van de lieve mensen in de straat. We zijn inmiddels twee bekende gezichten en iedereen weet wat we doen. De lokale ondernemers vinden het maar al te prachtig dat wij rondreizen met een printer en meer doen dan alleen de toerist uithangen. Het lijkt dat ze de gemiddelde toerist niet echt waarderen. Ze zijn bang dat door teveel toeristen hun land zal veranderen. Het is ook niet zo raar dat ze de gemiddelde toerist vreemd vinden, want dat zijn ze ook. De helft is dood of schijndood en er is geen lol aan te beleven. Het laatste biertje, met pizza, doen we bij Mr. Cook. Hier krijgen we op de valreep het aanbod om mede-eigenaar te worden van een guesthouse. Mr. Cook heeft onvoldoende budget om het zelf te kunnen bekostigen en zoekt een partner. In het donker bekijken we het pand, vragen wat de renovatiekosten zijn en in ons hoofd hebben we het al ingericht...