Minder meer

Drie jaar geleden was ik voor het eerst in Myanmar en fietste ik, samen met mijn nichtje Anemoon, de eerste week iedere dag naar het weeshuis in Mine took, de plaats waar het fotoproject is begonnen. De gammele, Chinese fietsen zijn inmiddels vervangen door iets betere exemplaren en, niet geheel onbelangrijk, het is droog! De weg is verbreed en de gaten zijn, op sommige stukken na, redelijk gedicht. Moet ook wel, want het verkeer op deze weg is zeker verdrievoudigd. De ossenkarren zijn allemaal vervangen door tractors, auto's en brommers. Sprongen er voorheen nog overal arbeiders uit de suikerrietvelden om gedag te zeggen, zijn het nu slechts de wegwerkers die de gaten dichten, die wel in zijn voor een praatje. Naast de kleine, eeuwenoude pagode, staat sinds kort een tankstation. Voorheen werd alle benzine verkocht in whisky en rumflessen, die uitgestald staan langs de kant van weg. Nu kan er ineens overal getankt worden, wat weer ten koste gaat van de kleine ondernemer. Myanmar verandert. En snel ook. Ik heb hier met mijn mobiel zelfs beter bereik dan in Gorinchem.

Onderweg naar het weeshuis lopen we de weefster tegen het lijf. Ze herkent me direct en begint hele verhalen in het Birmees. Ik maak er uit op dat ze naar de markt moet. Het weeshuis ligt er nog onveranderd bij. Het ontvangst is wat minder hartelijk dan verwacht. Sue, de Engelse lerares, roept m'n naam, waarna ik eerst een preek krijg waarom ik niet heb verteld dat ik kwam en er nu pas ben. Twee dagen geleden heeft ze me al op de markt zien lopen en wilde me niet aanspreken, omdat ze er vanuit ging dat ik het weeshuis toch wel zou bezoeken. Door de hele ballon-toestand ben ik er nu pas. Daarna is het ijs weer snel gebroken en brengt ze me op de hoogte van de nieuwe ontwikkelingen. Er zijn nu 60 meisjes en 45 jongens. Bij gebrek aan ruimte slapen de jongens nu ook in de bibliotheek, op de grond. Wij kijken hier bedenkelijk bij, maar er wordt mij verzekerd dat veel kinderen liever op de grond slapen dan in een bed, omdat ze dat gewend zijn. Een bed vinden ze helemaal niet lekker liggen en een matras nog veel minder. De koeien hebben ze uitbesteed aan iemand die meer verstand heeft van de melkproductie en ze hebben nu 250 kippen en zo'n 90 eieren per dag, die verkocht worden in het dorp. Helaas zitten de kinderen allemaal op school, dus het is hier verder uitgestorven.

We pakken de fiets en rijden nog even naar het meer, waar boten liggen te wachten op rondzwervende toeristen. Ook de lokale mensen gebruiken hier de boot als vervoersmiddel, om bijvoorbeeld de kinderen uit school te halen. En hoe klein ze ook zijn, ze zitten gewoon voorop het puntje van de lange, smalle houten boot. Zonder zwemvest.

Tegen het einde van de middag belanden we bij een wijngaard, met prachtig uitzicht over Inle lake. Het contrast van wijndrinkende toeristen met de wegwerkers, die met de hand de weg er naartoe asfalteren, is nogal groot. Enigszins beschaamd, geniet ik van de zonnestralen die door de wolken heen prikken en de wijnproeverij van vier verschillende soorten. De blauwschimmelkaas die op de kaart stond heb ik nog kunnen weerstaan.

De volgende ochtend krijg ik bij het ontbijt verhalen over ballonnen die gister allemaal de lucht in gingen. En wij waren er niet bij. Gewoon omdat de eigenaar van het guesthouse had verteld dat het daar regende, er geen ballonnen zouden zijn, en nog wat andere onduidelijke redenen. De boottocht maakt gelukkig veel goed. Richting het meer is het een drukte van belang. Ook de lokale toeristen maken er vandaag een uitje van, ter afsluiting van het festival. De bootjes schieten schichtig langs elkaar heen en de waterfontein die de motor van de voorbijganger achterlaat, komt natuurlijk precies bij ons in de boot. Eenmaal op het meer verdwijnen de bootjes als spelden in een hooiberg. De traditioneel route leidt ons langs drijvende tomatenplantages, dorpjes midden op het meer, zilversmeden en sigarenmakers. Natuurlijk zijn daar ook weer de vissersmannen, die met één been balancerend op de punt van de boot en de ander omklemd om de peddel, met twee vrije handen, de visnetten binnenhalen. Het is een knap kunstje en het kunstje is inmiddels, tegen betaling, ook uitgebreid voor toeristen. We bezoeken nog de prachtige pagode Indein, die met alle kleine punttorentjes me nog het meest doet denken aan het Land van Laaf in de Efteling. Terwijl we terug varen verdwijnt de zon achter de omliggende bergen. Het verhaal gaat dat het waterpeil het afgelopen jaar een meter is gezakt. Het meer droogt langzaam op. Minder meer. Als er niets aan wordt gedaan zal deze prachtige plek over 50 jaar compleet zijn verdwenen...