Vijfsterren toilet

Onderweg in de taxi naar de luchthaven, vertelt de chauffeur dat hij verdrietig is. Hij heeft zijn twee kinderen al een maand niet gezien, omdat hij altijd onderweg is met de auto van de baas. Gelukkig heeft hij een smartphone, die hij vol heeft staan met foto's. Zo reizen zijn kinderen toch een beetje mee. Vlakbij de luchthaven ligt het wrakstuk van het onlangs neergestorte vliegtuig. Air Bagan, your save with us, heeft de landingsbaan net niet gered. De luchthaven stelt weinig voor. Aan een loketje check je in, je tas verdwijnt en je krijgt een sticker opgeplakt van de betreffende airline. Onze Italiaanse chique vrienden hebben dezelfde vlucht. Andrea, Feliciano en Antonio blokkeren de hele 'vertrekhal' met hun bagage. Andrea (50plus) is nogal koop verslaafd en heeft half Myanmar opgekocht, voor decoratie van haar guesthouse in Umbrië. Antonio, hun vaste reisgenoot (70plus) moet er smakelijk om lachen. De zes koffers en kisten worden zonder problemen ingecheckt. Terwijl we buiten in het zonnetje, op de landingsbaan, wachten op het vliegtuig, maken we een praatje met Italië. Ook Duitsland schuift aan. Eindelijk twee 'normale' backpackers, die in plaats van met zes koffers gewoon rondreizen met een rugzak. De rest van de vertrekhal bestaat uit bejaarden, die in kuddes achter elkaar aan reizen. Vijftig tinten grijs krijgt hier een geheel andere betekenis. Met dit hele gezelschap moeten wij het propellervliegtuig in. Het Duitse stel, Werner en Nicole, zijn net zo blij met ons, als wij met hun. Ook zij voelden zich, tussen deze vijftig tinten grijs, een vreemde eend in de bijt. We zien het vliegtuig landen en kunnen na tien minuten instappen. Het is net de streekbus. Stoelnummers zijn er niet, dus je mag zitten waar je wilt: voor, achter of tussen alle bejaarden. Ik hoop niet dat het hun tijd is, want dan gaan wij ook. Het uitzicht tijdens korte vluchten is super, omdat het vliegtuig heel laag blijft. Het nadeel is echter de turbulentie. Het riemen vast lampje blijft maar branden en de limonade wordt tussendoor even snel geserveerd. We krijgen zelfs een lunchbox, met groen croissantje en onbestemd broodje. Voor de landing schakel ik oma nog even in, met de vraag of ze nog even wilt waken over deze vijftig tinten grijs en ons. Zij zit schijnbaar ook niet op dit saaie volk te wachten, want ondanks dat het vliegtuig vol in de rem moet, het over de landingsbaan stuitert en ik even denk het niet te overleven, staat ie net op tijd stil. Een paar meter verderop ligt de zee. Een luchthaven op het strand, omringd door wuivende palmbomen. Ook hier kijkt iemand vanachter een balie naar onze verkeerde visa, en lopen we direct naar buiten. Dit keer vergeten we de tassen niet. Deze worden op een kar buiten het hek gereden en vallen op tussen alle koffers. Voor vijftig tinten grijs en Italië staan luxe, ouderwetse bussen klaar, die het spul naar hun dure resorts brengen. Duitsland en wij blijven achter en moeten een taxi regelen. Natuurlijk hebben wij niets geboekt. We vertellen de chauffeur dat hij ons naar een 20 dollar guesthouse moet brengen. Volgens hem impossible. Bestaat niet. We benadrukken dat dit echt wel kan, ondanks dat we weten dat de prijzen die in de nieuwe lonelyplanet staan, verdriedubbeld zijn. Hij stopt bij een guesthouse aan de weg. Een kamer, met gedeeld toilet en koude douche kost 40 dollar! Na wat onderhandeling weten we er 20 dollar van te maken, maar we denken dat er nog meer guesthouses zijn, dus vertrekken naar de plek waar Werner en Nicole iets hebben gereserveerd. Onderweg blijken andere accommodaties allemaal vol te zitten. Guesthouses zijn hier niet, alleen grote resorts. Uiteindelijk besluiten we een kamer te nemen in hetzelfde hotel als de Duitsers en op ons gemak naar een goedkopere variant op zoek te gaan.

De kustlijn is een kilometers lang wit strand met palmbomen en helder blauw water. Deze idyllische plek is vol gebouwd met luxe hotels. Alles is laagbouw, en er zijn bungalows in alle soorten en maten. Op het strand ontmoeten we Antonio, die in het duurste resort zit van het hele strand. Trots vertelt hij over zijn riante villa met twee badkamers. Kosten: € 300,- per nacht. Gewoon omdat Andrea dat wil. Zouden Andrea, Feliciano en Antonio weten dat hun villa is gebouwd met slavenarbeid? Door al die lieve mensen waar zij zoveel foto's van hebben en zoveel respect voor hebben? Zouden zij denken aan het gemiddeld dagloon van €1,- terwijl zij bij zonsondergang een fles champagne open trekken? Antonio nodigt ons uit om snel samen een 'aperativo' te drinken, want ze vinden ons project geweldig. We beloven langs te komen, maar weten stiekem al dat we deze belofte niet na gaan komen.

De volgende ochtend, bij het ontbijt, besluiten we dat we zo snel mogelijk weg moeten uit dit centerparcs-gevoel-resort. We passen niet tussen families, vijftig tinten grijs en zonnende walvissen. We lopen over de weg naar de volgende baai. Guesthouse 1 heeft een kamer, voor maar 10 dollar. We nemen een kijkje. In het betonnen hok staat een bed, maar dat is dan ook alles. Het hele spul wordt gerenoveerd en gebouwd, dus niets is af, behalve die ene kamer. Toilet en douche zijn ergens aan de andere kant en in de gang zijn de bouwvakkers druk bezig met de cement vloer. Het gaat Anemoon iets te ver om op een bouwplaats te slapen en in haar roze onderbroek tussen de bouwvakkers door haar tanden te poetsen, dus kijken we verder. Even verderop is het guesthouse waar we gisteren gestart zijn. De 20 dollar kamer is nog beschikbaar en de gedeelde douche en toilet zijn keurig schoon. We besparen hiermee een berg geld, en het is de enige kamer in deze prijsklasse, dus we hoeven niet langer na te denken. We lopen terug naar ons centerparcs hotel en checken uit. Voor de deur houden we een lokale tuktuk aan. Het ding zit al behoorlijk vol, maar iedereen helpt om ons en de rugzakken erin te hijsen. Halverwege wordt nog even een tussenstop gemaakt om de enorme vis, die bij Anemoon onder t bankje ligt, in een restaurantje af te gooien. Het ritje van tien minuten bespaart ons een flinke wandeling. We settelen ons in de kleine kamer, die ook hier weer als kantoor moet dienen. Bij gebrek aan ruimte verdwijnt alles onder het bed. We moeten Duitsland nog even informeren over ons abrupte vertrek, dus lopen we terug naar het andere strand. We lunchen met grote garnalen (gewoon omdat het kan) en willen net een een slok nemen van ons verse fruitsapje, wanneer de ober een cocktail komt brengen. We vertellen hem vriendelijk dat we niets hebben besteld. Hij wijst naar de tafel achter ons. We kijken recht in het gezicht van Hawaï, met Vietnamese hoed en dit keer tanaka gekko's op z'n wangen en z'n Bollywood vriendin. Help. 'So nice to see you again!' Nou, wat een feest. 'because you girls are doing such good work!' Zou ze iedere dag een andere decoratie op z'n gezicht schilderen? De cocktail is gelukkig lekker, maar we zijn blij wanneer we weg kunnen. Ook Italië zien we nog voorbij paraderen. Zij met deftige hoed, wit badpak en witte sarong. Hij met witte linnen broek en ontbloot bovenlichaam. Ze kunnen zo in de Margriet of Libelle.

Het strand is leeg. Op een verdwaalde walvis of wat vijftig tinten grijs na, loopt er vrijwel niemand. Logisch ook dat de fruitverkoopsters ons belagen met ananassen, papaja's en kokosnoten. Zo'n vijf kilometer verderop ligt het vissersdorp. Kinderen rennen en fietsen hier over het strand, terwijl aan de kant de vis ligt te drogen. Ze wonen in kleine bamboe huisjes, maar leven vooral buiten. We nemen zo'n 50 foto's van blije kindergezichtjes en nemen op de weg een tuktuk terug. Het valt ons direct op dat het asfalt hier ophoudt. Het goede wegdek loopt precies van de luchthaven tot het laatste grote resort, daarna is er niets meer... Om de zonsondergang te zien, springen we er halverwege uit en schieten het strand weer op. De roodoranje bal verdwijnt achter de horizon en het wordt het koud. Het koelt enorm snel af en wij zijn hier natuurlijk niet op voorbereid. Onderweg naar ons guesthouse maken we een stop bij het internetcafe met wifi. Even laten weten dat we goed zijn aangekomen. Dat even wordt natuurlijk weer wat langer. Anemoon opent haar mail en heeft super nieuws: een email vanuit het weeshuis! Het internet is geregeld! Als eerste in het hele dorp, hebben de weeskinderen toegang tot de rest van de wereld. Blij met dit wereldnieuws, lopen we terug en komen totaal verkleumd aan. Bij ons goedkope guesthouse zit alleen een koude douche. We vragen of we misschien een emmertje warm water kunnen krijgen en een extra deken voor 's nachts. De man heeft geen extra deken. Hij vraagt of we zijn jas willen lenen en geeft ons de sleutel van één van de dure bungalows voor een warme douche.

Het is net alsof ons bed midden op straat staat. Om 4 uur beginnen de honden te blaffen en te huilen alsof het wolven zijn. Om 5 uur rijden de brommers langs mijn hoofdeind en hoor ik de vissers terug komen van de eerste boten. Om 6 uur start de theeshop aan de overkant met keiharde muziek. Gandamstyle galmt m'n oren binnen. Om 7 uur ben ik klaar wakker en ons kantoor kan geopend worden. Alles komt onder het bed uit en de printer en lamineer worden aangeslingerd. Terwijl de vissers terugkomen van zee en de toeristen lekker in hun vijfsterrenbungalow liggen te slapen, zijn wij aan het printen. Met het resultaat lopen we terug naar het vissersdorp. Het is zeker een kilometer of 6, maar op de heenweg heb je hier nooit zo'n erg in. Slenterend over het strand stoppen we halverwege bij Manuela. Manuela heeft een bamboehut waar zich de keuken in bevindt en vijf tafeltjes in het zand. Een top restaurant, alles vers uit zee. Manuela is vooral van het aanrakerige. Ze roept wel 100 keer 'lade!' (mooi) en aait ondertussen over m'n arm. Tegen het einde van de middag komen we aan in het vissersdorp. De eerste kinderen komen op ons afgerend, want ze herkennen ons van gisteren. Toch hebben ze nog geen idee wat we komen doen. De stapel foto's in onze tas is groot, met allemaal verschillende gezichten. Het blijft altijd spannend of we iedereen gaan vinden. Zodra de eerste kinderen hun foto hebben, gaat het als een lopend vuurtje. Sommigen kunnen nauwelijks wachten en proberen de stapel uit m'n handen te grissen. Kleine kinderen rennen heel enthousiast keihard naar huis om te laten zien wat ze hebben gekregen. Aangezien we de foto's verspreid over een groot stuk strand hebben genomen, is het soms nog even een zoektocht. We staan op onze blote voeten tussen de gedroogde vis, in de voortuin van de kleinste huisjes op zoek naar die ene baby. Nu het duidelijk is wat wij doen, is het hek van de dam. Vrouwen komen opgetut, vol in de tanaka en hun haren gekamd naar buiten en willen ook een foto. Het is moeilijk uit te leggen dat we alleen kinderen doen. Baby's worden ineens overal vandaan tevoorschijn getoverd. Terwijl Anemoon foto's uitdeelt, probeer ik in de chaos die dan ontstaat weer nieuwe foto's te maken. In alle drukte hangt er een klein jongetje aan m'n been. Ik klik nog een paar gezichtjes en hij trekt ondertussen aandachtig de haren uit m'n bovenbeen. Hij vindt het maar wat grappig en zwaait uitbundig wanneer we vertrekken. Op een aantal na hebben alle foto's hun eigenaar gevonden. Ook de Myaphoto beachversie is een groot succes. We lopen terug, terwijl de zon ondergaat. We weten dat het snel afkoelt, dus gaan snel de weg op om een tuktuk aan te houden. Geen tuktuk te zien, dus lopen we maar vast een stukje. En nog een stukje. En nog een stukje. De hele weg geen tuktuk of taxi te zien. We zijn versleten wanneer we terug zijn in ons guesthouse. Hebben even twaalf kilometer gelopen, op teenslippers.

Iedere ochtend bij het ontbijt, dat al 3 weken bestaat uit twee geroosterde boterhammen, jam, boter en twee eieren, kijken we naar Boeddha channel. Niet dat we er ook maar iets van begrijpen, maar de plaatjes zijn zo lekker rustgevend. De werkdag is weer vroeg begonnen en we openen ons kantoor. Er valt heel wat te printen, maar halverwege valt de stroom uit. Daar zitten we dan. Een foto nog half in de printer, de ander half in het lamineer apparaat. Er zit niets anders op dan maar naar het strand te gaan. Onze baai bestaat uit een smal strand, met wuivende palmbomen. Het water ligt vol visboten en er zijn slechts twee accommodaties, die ook nog eens leeg zijn. Terwijl we lopen worden we belaagd door een groepje kinderen. Een stuk of zes rennen rond en zitten bijna met hun neus in mijn camera. Allemaal zijn ze groezelig en ik krijg spontaan jeuk als ze met hun hoofdjes bij mijn hoofd in de buurt komen. Ik heb wel eens gehoord dat luizen altijd op schoon haar gaan zitten, dus misschien is het beter als ik het niet meer was. Het zijn wel weer bijzonder mooie exemplaren voor ons project. De twee fruitverkoopsters krijgen alvast hun geprinte foto. Ze vinden het prachtig. Van een afstandje zien wij dat ze tussen de meloenen en ananassen door iedere keer even naar hun foto kijken. Dat zoiets kleins, zo'n gewild item kan zijn.

De stroom doet het weer, dus aan het werk. Op het heetst van de dag zitten wij op bed met een lamineer apparaat.
Ach, je kan het slechter treffen. Hierdoor hebben we wel weer een overheerlijke lunch met king prawns verdiend. Gewoon omdat het kan. We lopen langs het vijfsterren resort van Italië en worden wederom uitgenodigd voor een 'aperativo'. We adviseren een Oostenrijkse vrouw over welke ketting ze moet kopen en pikken Duitsland op om met ons foto's uit de delen. Werner en Nicole zijn helemaal enthousiast over ons project, dus het is heel leuk om hun de reacties van de kinderen te laten zien. Na gisteren zijn we een bekend fenomeen, dus overal komen kinderen vandaan gerend voor hun foto. Een aantal springt direct weer voor mijn lens. Het blijft moeilijk uit te leggen dat ze maar een foto krijgen. Stuk voor stuk herkennen we de gezichten en weten precies wie wel en wie geen foto heeft gehad. Af en toe is er enige twijfel als ze een ander shirtje aan hebben of meer of minder tanaka in hun gezicht. Werner is documentairemaker en verbaast zich over het feit hoe makkelijk wij contact maken met de lokale bevolking. En dat alles door een foto. Zonder enige gène staan wij zo bij iemand binnen of in de tuin. De eerste reactie is vaak terughoudend, maar met de drie zinnen Birmees die wij spreken is het ijs snel gebroken. De stapel foto's wordt steeds kleiner. Soms verdwijnt er ineens een stapel, omdat het een buurvrouw, moeder, zus of vriendin van iemand is. We gaan er maar vanuit dat uiteindelijk alle foto's op hun plek terecht zullen komen. Met nog enkele vermiste kinderen, lopen we terug. Ineens komt er een meisje naar ons toe rennen. Het is het meisje van een van de overgebleven foto's. Dolgelukkig kijkt ze naar haar evenbeeld. Ze knuffelt de foto en vertrekt blij naar huis. We vieren deze geslaagde missie met Duitsland bij de ondergaande zon en drinken teveel bier. Natuurlijk is het alweer donker als wij het hele eind nog terug moeten. Gelukkig is het minder koud, maar wat is het toch ver. Onderweg moet er echt een toiletstop worden gemaakt. Bij gebrek aan faciliteiten, nemen Anemoon en ik plaats op het strand voor een veel te duur vijf sterren gedoe. Broek naar beneden, pissen op vijfsterrenniveau, met uitzicht op zee.